ممانعت از حق
برای احقاق حق و رفع
ممانعت از حق چه باید کرد :ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی درباره دعوای
ممانعت از حق و تقاضای
ممانعت از حق می‌گوید: دعوای
ممانعت از حق عبارت است از تقاضای كسی كه رفع
ممانعت از حق ارتفاق يا انتفاع خود را در ملک ديگری بخواهد.
چنانچه كسی مانع استفاده از حقوق قانونی‌تان در ملک شما شده است و به عبارت دیگر به شما اجازه نمی‌دهد كه به عنوان مثال از زمين كشاورزی يا ملک مسكونی خود استفاده كنيد، اما آن را در تصرف خود نگرفته باشد،
ممانعت از حق کرده است و شما حق داريد نسبت به طرح اين دعوی در محاكم اقدام کنید.
مطابق قانون هیچ کس نمی‌تواند استفاده از حق خود را وسيله مزاحمت دیگران قرار دهد يا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده کند و استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد.
باید به این نکته توجه داشت که در دعوی تصرف عدوانی، ديگری علاوه بر ممانعت از حق شما در استفاده از زمين، آن را در تصرف خود نيز نگه داشته است اما در اين دعوی، فقط مانع استفاده از حق شما شده و آن را در تصرف نگرفته است.
لزوم سابقه تصرف و استفاده توسط خواهان
خواهان در دعوی
ممانعت از حق بايد اثبات کند كه موضوع دعوا قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی يا قبل از ممانعت يا مزاحمت، در تصرف و مورد استفاده وی بوده و بدون رضايت او يا از راهی غيرقانونی از تصرف وی خارج شده است.
در دعوی ممانعت از حق، ارایه سند مالكيت، دليل بر سابقه تصرف و استفاده از حق است؛ مگر آن كه طرف مقابل، سابقه تصرف و استفاده از حق خود را به طريق ديگری ثابت کند.
دادگاه در صورتی رأی به نفع خواهان صادر می‌کند كه به طور مقتضی احراز كند كه خوانده، ملک را عدواناً تصرف کرده و مانع از حق استفاده خواهان شده یا در استفاده از این حق، مزاحمتی برای او ایجاد کرده است.
دعوی مزاحمت
قانونگذار در ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص دعوای مزاحمت می‌گوید: دعوای مزاحمت عبارت است از دعوايی كه به موجب آن متصرف مال غيرمنقول، درخواست جلوگيری از مزاحمت كسی را مطرح می‌کند كه نسبت به متصرفات او مزاحم است؛ بدون اين كه مال را از تصرف متصرف خارج كرده باشد.
نکته مشترک در سه دعوای رفع تصرف عدوانی، رفع مزاحمت يا ممانعت از حق، اثبات سابقه تصرف در گذشته است و نیز وجود سند مالكيت دليل بر اين امر (سابقه تصرف در گذشته) محسوب می‌شود.
نكته مشترک ديگر در هر سه دعوی فوق، اثبات اين است كه موضوع دعوا بدون رضايت متصرف اصلی يا از راهی غيرقانونی، از تصرف وی خارج شده است.
دعوای مزاحمت و نکات مهم و ضروری آن
در صورتی که دعوای مزاحمت، منتهی به اختلاف در حقی که موجب مزاحمت شده است، نباشد، مدعی نمی‌تواند از منکر مزاحمت درخواست سوگند کند، مگر آنکه در دعوی مزاحمت، مدعی‌علیه ادعا کند ذی‌حق در عملی است که موجب مزاحمت شده است، در این صورت مدعی می‌تواند نسبت به آن امر درخواست سوگند کند.
به عنوان مثال؛ فردی علیه دیگری دعوی رفع مزاحمت اقامه می‌کند و مدعی است که خوانده مانع از این می‌شود که آب به مزرعه‌ام ببرم. خوانده نیز در پاسخ می‌گوید که نهر ملک اختصاصی و شخصی من است و خواهان حق بردن آب به مزرعه‌اش را ندارد، با این حال خواهان منکر می‌شود و مالکیت و اختصاصی بودن نهر خوانده را رد می‌کند و خود مدعی مالکیت نهر می‌شود، در چنین مواردی، منشأ دعوی رفع مزاحمت نسبت به مالکیت نهر است، در این صورت است که خوانده می‌تواند از خواهان رفع مزاحمت را درخواست کند که بر مالکیت خود نسبت به نهر سوگند یاد کند.